Nằm trong hệ thống bảo tàng cấp quốc gia, Bảo tàng các thời đại Oman - Oman Across Ages Museum nằm ở quận Wilayat of Manah ở trung tâm của Tỉnh A'Dakhiliyah và gần nhiều điểm tham quan du lịch.
Quốc vương Oman tham quan bảo tàng ngày khánh thành mở cửa cho công chúng
Quốc vương Oman tham quan mô hình bảo tàng trưng bày tại không gian sảnh chính
Công trình được chính thức khánh thành vào đầu năm 2023 và được thiết kế nhằm làm nổi bật các giá trị văn hóa lịch sử độc đáo của Vương quốc Hồi giáo Oman, giới thiệu những đặc điểm nổi bật, lịch sử cổ xưa và thời kỳ phục hưng đang không ngừng phát triển ở cấp địa phương và quốc tế dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Quốc vương Haitham bin Tarik. Sau khi hoàn thành, bảo tàng cũng được kỳ vọng sẽ góp phần truyền bá nhận thức và củng cố mối quan hệ của giới trẻ Oman với di sản văn hóa truyền thống bản địa, đồng thời khuyến khích tương tác theo cách truyền cảm hứng hiệu quả cho sự tham gia của mọi người dân trong việc xây dựng quê hương và định hình các cấu trúc của Vương quốc Hồi giáo Oman.
Phối cảnh tổng thể công trình
Phối cảnh tổng thể công trình về đêm
Trang trí mặt đứng phía sau công trình với ánh sáng về đêm
Ý tưởng mục tiêu mong muốn bảo tàng thể hiện sự chuyển đổi của Oman giữa quá khứ, hiện tại và tương lai theo phong cách tương tác và hiện đại bằng các phương tiện nghe nhìn, ngay từ giai đoạn đầu của vinh quang trong quá khứ đến hiện tại tươi sáng.
Năm 2015, Quốc vương quá cố Qaboos bin Said đã đặt viên đá nền móng cho dự án “Bảo tàng các thời đại của Oman” tại Wilayat of Manah, Tỉnh A'Dakhiliyah. Dự án có diện tích ước tính là 300.000 m2 và có diện tích xây dựng là 66.591 m2. Thiết kế của nó được lấy cảm hứng từ dãy núi Al Hajar. Nó giới thiệu một kỳ quan kiến trúc đại diện cho môi trường Oman, với những đặc điểm địa lý độc đáo.
Không gian sân phía trước bảo tàng
Chi tiết mái sảnh bên cao vút
Những người tổ chức dự án dự kiến rằng tòa nhà có một đặc điểm sáng tạo, một biểu tượng đại diện cho thời kỳ Phục hưng của Oman về cấu trúc và biểu hiện. Nó miêu tả kiến trúc Oman theo phong cách hiện đại độc đáo, cùng với các chi tiết kỹ thuật, đặc điểm xây dựng và vật liệu xây dựng.
Không gian sảnh ngoài trời có mái che mặt đứng hướng đông công trình
Không gian sảnh có mái che bên trong bảo tàng
Thiết kế của công trình cũng tái hiện các giá trị kiến trúc thông quan giải pháp thiết kế mô phỏng các tỷ lệ và kích thức tiêu biểu của các lâu đài và các tòa nhà truyền thống cổ xưa nổi tiếng tại Oman. Cụ thể, các bức tường của công trình có khả năng tự làm mát khi có không khí nóng đi qua tương tự như cấu trúc tường nhà truyền thống. Do một số thông số kỹ thuật yêu cầu tòa nhà phải là một cấu trúc thân thiện với môi trường nên đá Oman chất lượng cao từ các tỉnh A'Dhahirah và Bắc Al Batinah đã được sử dụng để phủ lên các bức tường của bảo tàng, cả bên trong và bên ngoài, bao phủ một bề mặt 130.000 mét vuông. Vật liệu phế thải từ đá đã được tận dụng trong vườn.
Lối tiếp cận từ trục đường chính vào khuôn viên công trình
Mặt đứng công trình với chiếu sáng về đêm
Không gian mặt đứng phía sau công trình
Tòa nhà của Bảo tàng các thời đại Oman là một cấu trúc thân thiện với môi trường. Nó giả định một cấu hình thấp ở phía đông, để nó có thể nhận được ánh sáng mặt trời vào buổi sáng và bảo vệ không gian bên trong khỏi các tia nắng trực tiếp. Ở phía tây, một bộ cửa sổ được đặt trên những bức tường nghiêng để ngăn tác động của ánh sáng mặt trời trực tiếp và giảm lượng năng lượng mà bảo tàng cần trong chiếu sáng.
Không gian sân vườn phía với cây xanh bản địa tự nhiên phía trước công trình
Bảo tàng nổi bật với mặt tiền bằng kính kéo dài đến độ cao từ 9 đến 16 mét, và đôi khi cao tới 25 mét, mang lại sự rõ ràng và nổi bật cho tòa nhà ở phía chân trời. Cùng với hệ kết cấu thép công nghệ cao, thiết kế mặt tiền công trình sử dụng 04 lớp kính, mỗi lớp dày 6 cm và kéo dài tới 5 mét trở lên. Điều này mang lại cho bảo tàng một vẻ đẹp thẩm mỹ khác biệt, cho phép khách tham quan có cái nhìn toàn diện về dự án và hài hòa giữa bảo tàng với môi trường xung quanh.
Một lớp cách nhiệt đã được đặt giữa cấu trúc của bảo tàng và mặt đất để bảo vệ nó khỏi tác động của động đất. Trong trường hợp xảy ra động đất, hệ thống cách nhiệt sẽ làm giảm các tác động lên tòa nhà và nó sẽ hấp thụ các hậu quả, và đây là một tính năng đặc biệt trong các dự án như vậy.
Không gian quầy thông tin tại nội thất khu sảnh chính
Không gian sảnh bên với ánh sáng tự nhiên ngoạn mục
Lối vào sảnh chính được thiết kế là một không gian mở ở trung tâm của các cột khổng lồ tạo thành không gian tương tác để trình bày hệ thống hiển thị nghe nhìn có độ phân giải cao đề cập đến 5 năm đầu tiên của thời kỳ phục hưng may mắn. Điều này cung cấp một cái nhìn toàn cảnh về hội trường và hoàn thiện trải nghiệm của du khách khi khám phá các khía cạnh khác nhau của sự chuyển đổi xã hội, kinh tế, công nghiệp và chính trị mà Oman đã trải qua, đồng thời bảo tồn bản sắc đích thực và truyền thống văn hóa cổ xưa.
Nội thất không gian sảnh thông tầng công trình
Bên trong nội thất, thiết kế tổ chức không gian bảo tàng bao gồm hai không gian trưng bày cố định bao gồm: "Không gian trưng bày Lịch sử" và "Không gian trưng Phục hưng". Điều này sẽ mang đến những cảm xúc khác biệt cho du khách khi được bắt đầu một cuộc hành trình về địa lý và lịch sử của Oman. Du khách có thể hoàn toàn chiêm ngưỡng quá khứ, hiện tại và tương lai của đất nước theo cách tương tác thông qua việc sử dụng công nghệ hiện đại, với những cổ vật của bảo tàng có niên đại từ thời tiền sử. Các không gian trưng bày chuyên đề cũng thể hiện rõ sắc nét các đặc trưng môi trường thể hiện sự đóng góp của người dân Oman đối với đạo Hồi, bên cạnh các khía cạnh khác nhau của đời sống trí tuệ, chính trị và xã hội cũng như đời sống kinh tế.
Không gian trưng bày nghệ thuật ánh sáng bên trong bảo tàng
Không gian trưng bày trang phục truyền thống
Tại không gian tầng1, thiết kế tổ chức không gian nội thất bố trí không gian Trung tâm Kiến thức được chia thành ba tầng hướng tới mọi thành phần xã hội với tổng diện tích 6.000 m2. Cùng với đó, không tầng trệt được thiết kế là Phòng thí nghiệm Ý tưởng và Phòng thí nghiệm Đổi mới, được trang bị các công cụ và sách phù hợp cho trẻ em từ 3 đến 14 tuổi.
Tại tầng 2, bảo tàng cũng có bố trí không gian thư viện Husn Al Shumookh, cơ sở vật chất dành cho trẻ em và Trung tâm Kiến thức, là cửa sổ cung cấp thông tin cho sinh viên, nhà nghiên cứu và độc giả. Nó đại diện cho một trụ cột cơ bản của Bảo tàng Oman Across Ages và bao gồm một nguồn thông tin phong phú góp phần xây dựng kiến thức giữa các nhóm khác nhau, từ trẻ em đến các nhà nghiên cứu. Thư viện chứa hơn 46.000 đầu sách trong các lĩnh vực khoa học - kiến thức khác nhau và được trang bị các thiết bị cho phép các nhà nghiên cứu truy cập các tiêu đề và tài liệu tham khảo mong muốn của họ, ở dạng bản cứng hoặc dạng điện tử. Thư viện cũng có bao gồm các không gian chuyên dụng cho nhiều khách tham quan bảo tàng, bao gồm phòng thư ký, giảng đường, hội trường đa năng và cơ sở vật chất cho người khuyết tật.
Khách tham quan tra cứu tư liệu số bên trong bảo tàng
Hội thảo khoa học tổ chức trong không gian khán phòng đa năng của bảo tàng
Bên trong không gian nội thất bảo tàng cũng được thiết kế bao gồm một cửa hàng quà tặng cung cấp nhiều loại quà tặng độc quyền với thiết kế hấp dẫn, nhiều trong số đó lấy cảm hứng từ lịch sử, di sản và văn hóa của Vương quốc Hồi giáo Oman.
Bảo tàng Oman Across Ages cũng là một trong những bảo tàng có hệ thống hiện vật khá đồ sộ khi hiện đang lưu giữ 310 tài liệu phim và 1.200 màn hình tương tác, kép và ba chiều, công nghệ chiếu bản đồ, cũng như 1.300 đồ cổ, 80 bản sao, 500 bảng văn bản và bản vẽ, 150 hộp trưng bày, 61 km cáp quang và 21 km cáp audio-video.
Không gian tra cứu tương tác thực tế ảo
Không gian trải nghiệm lái thuyền truyền thống bên trong bảo tàng
Không gian trưng bày Lịch sử bao gồm nhiều không gian trưng bày thành phần theo các chủ đề như: “Vùng đất của Oman”, “Những người định cư sớm”, “Nền văn minh của Magan”, “Vương quốc Magan”, “Di sản hàng hải”, “Aflaj”, “Embracing Islam”, “Vương triều Al Ya'ariba” và “Vương triều Al Busaidi”. Do đó, du khách có thể vượt thời gian và không gian, ngay từ sự hình thành địa chất của đất nước, qua trải nghiệm của những người định cư đầu tiên cho đến thời kỳ phục hưng ngày nay. Không gian trưng bày này cũng tạo nên sự liên hệ giữa các sự kiện khác nhau với các thời đại lịch sử của chúng, với hai đặc điểm cơ bản nổi bật là Di sản Hàng hải và Aflaj (một hệ thống thủy lợi cổ xưa hoặc các dòng nước).
Không gian trưng bày thuyền truyền thống
Mô hình thuyền buồm kích thước lớn trưng bày tại bảo tàng
Ngoài ra, có thể quan sát các bộ sưu tập trưng bày cơ bản đồ sộ là: Sự hình thành địa chất của Vùng đất Oman và Thời kỳ đồ đá được thể hiện trong gian hàng của Người định cư sớm, Thời đại đồ đồng và có thể được nhìn thấy qua gian hàng Văn minh Majan. Cùng với đó, các bộ sưu tập hiện vật Thời đại đồ sắt được trưng bày thể hiện trong không gian trưng bày chủ đề “Vương quốc Oman”. Đây là phần bổ sung cho các gian hàng khác, như "Hồi giáo ", "Vương triều Al Ya'ariba" và "Vương triều Al Busaidi". Các cuộc triển lãm được giới thiệu thông qua phương tiện kỹ thuật số để tạo ra môi trường đa chiều cho phép khách tham quan trải nghiệm thực tế ảo của từng thời đại. Khách tham quan có thể lựa chọn các bằng chứng vật chất và biểu đồ trưng bày để làm xuất hiện thêm các thuyết minh, tư liệu thực tế.
Không gian trưng bày đặc điểm địa chất tự nhiên
Không gian trưng bày lều đá truyền thống bên trong nội thất bảo tàng
Hiện vật cấu trúc xây dựng điêu khắc hoa văn truyền thống trưng bày bên trong bảo tàng
Các không gian trưng bày cố định cũng được xắp xếp phân kỳ theo các thời đại khác nhau thể hiện các khía cạnh khác nhau của cuộc sống hàng ngày. Những điều này được thể hiện rõ ràng trong các không gian trưng bày chuyên đề về khu định cư Ras Al Hamra và Ras Al Jiniz và mối quan hệ của chúng với các cuộc di cư theo mùa, thông tin liên lạc hàng hải, thương mại đồng và việc xây dựng hệ thống Aflaj. Thông qua việc sử dụng các bản trình bày âm thanh-video độ nét cao và bản đồ ảo, không gian trưng bày Lịch sử cũng giúp du khách khám phá các thời đại của “Triều đại Al Ya'ariba” và Triều đại Al Busaidi, cũng như thời kỳ thành lập Nhà nước, thời kỳ Đế chế Oman, thời kỳ phân chia chính quyền giữa Muscat và Zanzibar.
Không gian trưng bày sinh vật tự nhiên
Không gian trưng bày đồ tạo tác điêu khắc lịch sử truyền thống
Hiện vật mẫu giáp xác hóa thạch tự nhiên trưng bày tại bảo tàng
Hiện vật hóa thạch trưng bày tại bảo tàng
Tiêu biểu nhất, không gian này cũng trưng bày các hiện vật hóa thạch của động vật Omantherium, thuộc loại voi nguyên thủy khổng lồ sống trên vùng đất Oman khoảng 35 triệu năm trước và được tìm thấy ở Dhofar Governorate. Bộ sưu tập cũng bao gồm các hiện vật bọ ba thùy được tìm thấy ở Wilayat of Mahut thuộc Tỉnh Al Wusta. Chúng có niên đại khoảng 250 triệu năm đến 500 triệu năm trước.
Hiện vật điêu khắc đá trưng bày bên trong bảo tàng
Cùng với đó là các hiện vật cổ có giá trị như phiến chữ cổ điêu khắc trên đá được phát hiện ở Wilayat of Madha ở Musandam Governorate, được hình thành bằng cách sử dụng các loại đá khác và thể hiện hình dạng con người và động vật thời cổ đại. Hay là hiện vật lư hương vàng được trang trí bằng các hình vẽ động vật có niên đại 100-200 sau Công nguyên. Nó được dùng để đốt trầm hương khi người dân bản địa ngày xưa thực hành các lễ cầu nguyện với hình dạng của một con sư tử và một con dê rừng. Hiện vậy lọ mực cổ của Imam Muhanna bin Sultan có từ thời kỳ 1131 AH / 1719 sau Công nguyên. Chúng được làm bởi Amer Al Bahlawi, từ Wilayat của Buhla.
Đặc biệt, tại khu vực trung tâm, bảo tàng cũng trưng bày con tàu Magan, là sự tái hiện lại các con tàu của Nền văn minh Magan làm bằng bó sậy, dây thừng bằng sợi cọ, chiếu dệt, buồm len và được sơn bằng hắc ín.
Trong khi đó, Không gian trưng bày thời kỳ Phục hưng, nhấn mạnh vào các khía cạnh của cuộc sống hàng ngày và những thành tựu trong các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống dưới thời trị vì của Vương triều Al Busaidi, bao gồm các gian hàng có tiêu đề Bình minh của thời Phục hưng, Xây dựng một quốc gia, Xã hội của chúng ta, Môi trường lành mạnh, Gian hàng hòa bình và ổn định, Hướng tới một nền kinh tế bền vững, Cơ sở hạ tầng và kết nối, Ash Shura, Oman và thế giới, Cảm hứng, Biểu hiện sáng tạo , Truyền thông và Truyền thông.
Không gian trưng bày về chủ đề công nghệ
Quốc vương Oman tham quan không gian trưng bày mô hình thuyền buồm truyền thống
Hội trường bao gồm bảo tàng kỹ thuật số tương tác trưng bày các công cụ trưng bày các bài phát biểu của Quốc vương Haitham bin Tarik và các bài phát biểu của cố Quốc vương Qaboos bin Said. Nó cũng bao gồm các khía cạnh cơ bản của thời kỳ phục hưng may mắn như giáo dục, y tế và cơ sở hạ tầng, quan hệ đối ngoại, du lịch và kinh tế, cùng các chủ đề khác.
Nội thất không gian khán phòng đa năng
Nội thất không gian thư viện trong bảo tàng
Không gian trưng bày tư liệu video bên trong bảo tàng
Bên trong nội thất bảo tàng cũng được tổ chức bao gồm các trò chơi giáo dục dành cho trẻ em với các công nghệ tương tác hiện đại mang đến trải nghiệm bảo tàng độc đáo.
Bảo tàng tìm cách truyền đạt ý tưởng của từng gian hàng đến du khách bằng các phương tiện hiện đại tốt nhất thông qua việc sử dụng một số công nghệ, bao gồm công nghệ chiếu bản đồ và màn hình hiển thị các loại với diện tích khoảng 800 mét vuông.
Thông qua việc sử dụng tai nghe, đồng bộ hóa với phim và các tác phẩm nghệ thuật tức thời, giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho khách truy cập. Điều này bổ sung cho việc sử dụng công nghệ thực tế ảo bao gồm nhiều màn hình chứa camera treo lơ lửng.
Thiết kế phòng chiếu phim 360 độ thực tế ảo bên trong nội thất bảo tàng
Trong gian hàng "Những người định cư sớm" ở Sảnh Lịch sử, du khách di chuyển màn hình qua các phần của bảo tàng để xem hình ảnh đại diện của những người định cư đầu tiên ở Ras Al Hamra và trải nghiệm cách sống của họ. Công nghệ màn hình cong 360 độ được sử dụng để cho phép khách truy cập xoay vị trí của mình và xem một bộ phim về thời đại của Vương triều Ya’ariba.
Nguyễn Hải Vân